Onzichtbaar pestgedrag en de lat te hoog leggen
De potentiële risico’s van onzichtbaar pesten.
Pesten is iets waarvan we allemaal wel denken dat we weten wat het is. Door het van een afstand te hebben gezien of zelf in lichte of heftigere maat te hebben meegemaakt. Maar er zijn vele subtiele en onzichtbare vormen van pesten, die we meestal niet als zodanig herkennen. Dit onzichtbare pesten kan de oorzaak zijn van jouw drang om de lat te hoog te leggen. Hoe dat werkt lees je in onderstaande blog.
De bully op school die een onderbroek tot ver halverwege de rug van een ander probeert te trekken is een stripachtige weergave van hoe een pestkop iemand een slecht gevoel wilt geven en er zelf een beter gevoel aan wilt ontlenen. Van fysiek geplaag dat kan overgaan tot mishandeling, waarbij de gepeste wordt opgewacht om een afranseling te ondergaan. Vreselijke ervaringen voor wie het meemaakte of wie er getuige van is geweest. Het is een zichtbare manier om gekleineerd te worden, je het gevoel te geven dat je er niet mag zijn en dat een ander zich rechten aan jou ontleent. Degene die het meemaakt wordt opgezadeld met krassen in zijn ziel, een vaak onverwoordbare pijn en een laag zelfbeeld. Wat bezielt de pestkop toch om iemand zo te beschadigen?
Maar wat als pesten onzichtbaar is, onzichtbaar in die zin dat het geen fysieke aanraking betreft maar het wel degelijk een negatieve invloed heeft op je eigenwaarde. Het is bijvoorbeeld niet fijn als je door een groep vrienden in de klas voor schut wordt gezet, of door collega’s in een vergadering. Het is niet fijn als je roddels over jezelf hoort, of je gedrag wordt gebruikt ter leedvermaak. Leedvermaak, het woord zegt het al… iemand anders zijn leed waar vermaak uit gehaald wordt…Nog genuanceerder is het feit dat een ander leed bij jou bedenkt. Want wat de ander schijnbaar afwijkend vindt, had jezelf wellicht nooit als afwijkend betiteld.
Bovenstaand levert veelal verdriet op, maar kan ook schaamte en schuldgevoelens teweegbrengen. Gevoelens die we graag wegstoppen, niet mee geconfronteerd willen worden, of bij hulp met de beste intenties graag voor je weggepoetst worden. We maken het mee, we parkeren het, gaan voort met een lichte kras in onze ziel en de gedachte ‘’ik ga beter doen’’.
Wederom kunnen we de vraag stellen waarom een pestkop dit doet. Een pestkop heeft het leed van een ander nodig om eigen (verborgen) leed op te heffen. Dergelijk leed kan de eigen onzekerheid (resulterend in jaloezie) of een laag zelfbeeld zijn door een onveilige hechting waarbij een gebrek aan onvoorwaardelijke liefde en aandacht aan de orde zijn in het leven van de pestkop. Dergelijke onveilige voedingsbodems waarbij veelal een straffende in plaats van een belonende maat de toon voert bieden een pestkop in spe geen vaardigheden om anders om te gaan met dit eigen leed. Ze zoeken iemand die meer of ander leed heeft, die vinden ze of creëren het voor de ander. En zij zoeken tot zij vinden… Totdat zij niet meer vinden, dan pas heeft de pestkop een probleem voor zichzelf. Een waar die thuis hoort, hoe onprettig de gedachte daar dan ook bij is. Want niemand verdient leed.
Maar iedereen verdient goede feedback, feedback die een ander in staat stelt om gelukkig te worden. De beste feedback die je een pestkop dan ook kunt geven is dat je het vervelend vindt dat hij zich jouw leed zo aantrekt. Of bij het ongevraagd toebedeelde leed, dat je er niet in herkent en ‘het leed’ extra groot uitlicht. In het licht van die onderbroek tot halverwege de rug: Zelf nog verder omhoog trekken en er openlijk de humor van inzien. Want jeetje dat maakt schijnbaar iemands dag. De pestkop wordt zo niet gevoed en voelt onbewust het eigen leed nog steeds of is er op zijn minst niet beter door gaan voelen.
Niet voor niets wordt een gepest iemand met enige regelmaat naar een assertiviteitscursus gestuurd. Het is de kunst om de pestkop geen podium te geven. Te laten blijken dat jij in controle bent van je eigen onzekerheden, dat je regie hebt over je eigen leven en dat je trots en blij bent met jezelf.
Er kunnen pestmomenten zijn geweest in het verre verleden, maar ook recent zonder dat je het besefte dat je onderdeel werd gemaakt van iemands eigen proces. Je kunt dan zijn gaan twijfelen aan jezelf, op zoek zijn gegaan naar veiligheid door het nastreven van waardering en zo de lat hoog zijn gaan leggen en weinig grenzen zijn gaan aangeven. Resulterend in bijvoorbeeld te veel verantwoordelijkheden in teveel projecten. Dit geldt voor zowel op privé als op werkgebied.
Je kunt een leidinggevende of directe collega treffen die jou nodig heeft om zichzelf beter te voelen of die zich bedreigd voelt door jouw aanwezigheid. Ook op privé vlak kunnen er situaties zijn waarbij je uitgedaagd wordt of de uitwerking ervan botviert. Dit onzichtbare pesten wordt vaak over het hoofd gezien en pas in een overspannen toestand of in een burn-out aan littekens zichtbaar. Grenzen die niet op tijd zijn aangeven, de lat te hoog te hebben gelegd voor zichzelf en weinig tot geen eigen keuzes hebben gemaakt, kunnen daar het resultaat van zijn. Je hebt ondervonden, geparkeerd en gas gegeven naar beter. Bewijsdrang om een gevoel van eigenwaarde te vormen is dan de drijfveer geweest. Een om de pijn van het in eigenwaarde te zijn aangetast te verdoezelen voor jezelf. Door weinig nee te zeggen en te willen presteren om complimenten te vinden, die de pijn zou mogen verzachten, met als resultaat dat je uitgeblust thuis zit.
Psycho-educatie over dit pestgedrag, wat het met je doet en hoe je dit kunt voorkomen is een focus in de begeleiding. Door te leren herkennen kun je erkennen wanneer je onderdeel bent geweest van het proces van een ander. Dit kan zijn de jaloersheid of straffende houding van een ander. Door te leren feedback te geven en zo de situatie terug te leggen bij de ander, blijf je in regie van jouw zelfbeeld- en waardering, jouw verlangens, jouw motivatie, ofwel jouw leven.
